Aanbevelingen

De Donateursvereniging heeft voor haar beeindiging, eind 2006, een objectieve analyse gemaakt van de situatie van de goede doelen wereld en (het gebrek aan) toezicht en registratie in Nederland. Dit overzicht is, samen met onderstaande aanbevelingen, ook aan de diverse overheden gecommuniceerd. De vele overleggen bij de diverse overheden over en met goede doelen zijn een teken van interesse en goede wil, echter wij constateren op dit vlak ook een aantal problemen en dilemma’s.

De Donateursvereniging pleit voor een beter overzicht van goede doelen die in Nederland actief zijn, meer transparantie (alle oplossingen beginnen met transparantie!) en betere registratie en controle. De afgelopen jaren zijn hierover o.a. de nota’s Zalm en Wijn gepubliceerd. We willen niet te veel regels. Zelfregulering door de branche is een prima idee, maar de overheid moet wel de basisvoorwaarden scheppen om dit mogelijk te maken. De Donateursvereniging beveelt een aantal logische en eenvoudig te realiseren maatregelen aan:

• Eerste vereiste voor alle andere mogelijke ideeën over regels, toezicht, controle en zelfregulering, is registratie van alle goede doelen die in Nederland actief zijn. Dit betekent geen controle of toezicht, maar puur aanmelding en achterlating van contactgegevens, zodat alle goede doelen in ieder geval vindbaar en bereikbaar zijn.
• Alle goede doelen die staan ingeschreven bij de Kamer van Koophandel moeten verplicht hun jaarcijfers inleveren, net als bedrijven (dit is nu helaas niet het geval). Hierdoor wordt de beschikbaarheid van cijfers verbeterd.
• Alle goede doelen die als “algemeen nut beogend” (voorheen art. 24, nu ANBI status) bij de Belastingdienst staan geregistreerd, moeten hun jaarcijfers op internet publiceren. Zo zijn deze voor iedereen toegankelijk. De belastingvrijstelling wordt namelijk door alle belastingbetalers betaald. Een goed doel met belastingvrijstelling is “algemeen nut beogend”, dan is het dus ook logisch dat de resultaten van deze goede doelen aan het publiek bekend worden gemaakt. In de USA zijn zelfs de volledige belastingaangiften van goede doelen openbaar, in Nederland zijn nog niet eens alle namen en omzetgegevens bekend.
• Zwaardere “toelatingseisen” voor een art. 24/ ANBI status bij de Belastingdienst (o.a. transparantie over verantwoording) en ook daadwerkelijke controle op de naleving hiervan. Zie het voorstel van het Ministerie van Financien.
• Na verscherpte toelatingseisen en controle, zouden alle art. 24/ANBI goede doelen belastingvrijstelling moeten krijgen. Schenkingen en legaat aan zodanige instellingen zijn vanaf 1 januari 2006 onder voorwaarden vrijgesteld van schenkings- en successierecht.  Zie hier onze aanbevelingen voor verscherpte toegangscontrole.
• Verplichting voor art. 24 doelen/ ANBI’s om hun jaarcijfers volgens de Richtlijnen voor Jaarverslaggeving (RJ 640 of 650) samen te stellen.
• Evt. verplichte accountantscontrole bij een “omzet” boven een bepaald bedrag. In de USA is dit al gebruikelijk.
• Vooralsnog adviseren wij geen richtlijn, format of regels voor publicatie van jaarcijfers van goede doelen op internet. Goede doelen kunnen zelfstandig beslissen om zoveel mogelijk uit de “code voor goed bestuur” van de commissie Wijffels en/of van de richtlijn jaarverslaggeving en/of van de criteria voor de Transparant Prijs toe te passen. Als er vragen zijn van hun donateurs, journalisten of anderen, komen die vanzelf bij het goede doel terecht, zodat ze hun gegevens kunnen aanvullen of aanpassen aan de behoeften. Evt. verplicht opnemen van een aantal gegevens in het jaarverslag, maakt dat vergelijking mogelijk is; bijvoorbeeld het eigen vermogen, bezittingen, (directie)salarissen, kosten dienstreizen (bezoeken projecten), eigen kantoren buitenland, kerngegevens moederorganisatie buitenland, namen van buitenlandse partners etc. (Zie code Wijffels.)